پورتال جامع گیلان


حمام بوقچه

HAMÂM-BUQČE تلفظ

آداب و رسوم دسته بندی


در گذشته که خانه ها مثل امروز، حمام سرخانه نداشتند. زن ها به حمام زنانه عمومی می رفتند. از این رو هر زن یک بقچه حمام داشت. لوازم بقچه حمام به فراخور موقعیت طبقاتی زن تغییر می کرد طبیعتا بقچه حمام زن طبقه اعیان مفصل تر و پر دنگ و فنگ تر بود. هرگاه که زنی تصمیم می گرفت به حمام برود ابتدا بقچه حمامش را می بست. بقچه حمام را معمولا مستخدم منزل یا سردآب دار حمام از منزل به حمام و از حمام به منزل می آورد. اسباب بقچه حمام زن از طبقه اعیان بدین شرح بود: 1.خود بقچه که قاعدتا سوزنی ترمه یا از مخمل قلاب دوزی شده بود 2. یک سوزنی ترمه یا مخمل دوزی شده. سوزنی اخیر را موقعی که از زن از داخل حمام به سربینه می آمد، جامه دار در سربینه روی زمین پهن می کرد. مشتری به منظور پوشیدن لباس روی سوزنی می نشست 3. یک قطیفه تن خشک کن 4. یک لنگ سفید برودری دوزی شده 5. یک لچک یا سر خشک کن سه گوش از پارچه ای نخی برودری دوزی شده 6. یک قوفول طاس 7. یک طاسچه که با آن آب را روی سر می ریختند 8. یک سینی مسی یا برنجی که آن را دمر کرده و رویش می نشستند 9. گل سرشور 10. کیسه حمام 11. لیف 12. قیلان لوله طاس (طاس تهیه شده از لوله قلیان) 13. رنگ حنا 14. یک سنگ مرمر که دو جای پا داشت و پاهای حنا بسته را تا موقع رنگ بستن حنا از مچ روی آن قرار می دادند 15. سنگ پا 16. صابون 17. شانه چوبی رشتی یا قزوینی 18. روشور (سفید آب حمام) 19. دولچه قاعدتا صابون، شانه، لیف، سنگ پا و کیسه را در دولچه می گذاشتند 20. سماق که چرک آور بود. معمولا بعد از آنکه سماق می مالیدند کیسه می کشیدند 21. یک سوزنی کتان، این سوزنی را به منظور ممانعت از خیس شدن سوزنی ترمه، روی سوزنی ترمه پهن می کردند 22.آینه مخصوص حمام. این آینه گرد به وسعت 15 سانتی متر و پشت مسی بود. مس پشت آینه باعث می شد بخار حمام جیوه آینه را خراب نکند. آینه برای موقع حنا گذاری به مو یا وسمه کشیدن به ابرو یه کار می رفت. بدین طریق مواظبت می کردند حنا یا وسمه راه نیفتد 23. وسمه دان 24. سیفید حنا (واجبی، نوره یا تنویر) مورد اخیر معمولا در حمام به لوازم بقچه حمام اضافه می شد. بر حسب سنت رایج در حمام عمومی زنانه، سوزنی ترمه را جامه دار پهن می کرد و قطیفه را گرم آب دار به داخل حمام می برد و آن را روی دوش مشتری می انداخت. خانم های خانه قاعدتا دستجمعی به حمام می رفتند. لذا هر وعده حمام نه تنها دست کم پنج شش ساعت وقت می گرفت بلکه به صورت یک پیک نیک در فضای بسته پیاده می شد. چون که غذا خوردن در حمام مرسوم بود. هرگاه خانم های خانه بر فرض صبح به حمام می رفتند حدود ساعت ده و هرگاه بعد از ظهر به حمام می رفتند حدود عصر از منزل سینی گرفته و به حمام می بردند. غذایی که در حمام مصرف می شد سنتی و شامل پلو فسنجان، کته سرد، اشبل شور، باقلای مازندرانی تازه یا باقلای مازندرانی دسانی (خشک خیس خورده)، پیاز، مغز گردو، انار، پرتقال، و انواع شربت های خنک خانگی بود. حمام بوقچه به اندازه ای اهمیت داشت که به همراه جهاز دختر به خانه بخت می رفت.



apps